|
Getting your Trinity Audio player ready...
|
છઠનો મહાપર્વ ચાર દિવસ સુધી ચાલે છે. આ ઉત્સવ કારતક માસની શુક્લ પક્ષની ચતુર્થીથી શરૂ થઈને સપ્તમી તિથિ સુધીનો છે. છઠ વ્રતની ઉજવણીને લગતી અનેક પૌરાણિક કથાઓ પ્રચલિત છે.
છઠ પૂજા દર વર્ષે કારતક મહિનાના શુક્લ પક્ષની ચતુર્થીથી સપ્તમી સુધી મનાવવામાં આવે છે, જેમાં સૂર્યદેવ અને છઠ્ઠી માતાની આરાધના કરવામાં આવે છે. આ તહેવાર ખાસ કરીને બિહાર, ઝારખંડ અને ઉત્તર પ્રદેશ જેવા પ્રદેશોમાં ધૂમધામથી ઉજવાય છે. વર્ષમાં બે વખત આ પર્વ આવે છે: ચૈત્ર માસની શુક્લ ષષ્ઠીના દિવસે ઉજવાતા છઠને ‘ચૈતી છઠ’ કહેવાય છે, જ્યારે કારતક માસની શુક્લ ષષ્ઠીના દિવસે ઉજવાતા તહેવારને ‘કાર્તિકી છઠ’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
આ વર્ષે 25 ઑક્ટોબર, 2025 થી કારતક છઠ પૂજા ‘નહાય-ખાય’ સાથે શરૂ થશે. 26 ઑક્ટોબરે ખરણા રહેશે. 27 ઑક્ટોબરે છઠ પૂજાનું સાંજનું અર્ઘ્ય અર્પણ કરવામાં આવશે અને 28 ઑક્ટોબરે ઉગતા સૂર્યને અર્ઘ્ય આપ્યા બાદ વ્રતનું પારણું થશે. સૂર્ય અને છઠ્ઠી માતાની ઉપાસનાના આ મહાપર્વ સાથે અનેક પૌરાણિક કથાઓ જોડાયેલી છે, જેમાંથી એક કથા દેવી દ્રૌપદી સાથે પણ સંકળાયેલી છે. ચાલો, હવે છઠ પૂજાની આ કથાઓ જાણીએ.
પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે, છઠ પૂજાની શરૂઆત મહાભારત કાળમાં થઈ હતી. સૌપ્રથમ સૂર્યપુત્ર કર્ણએ સૂર્યદેવની પૂજા આરંભી હતી. તેઓ રોજ ઘણા કલાક સુધી પાણીમાં ઊભા રહીને સૂર્યની આરાધના કરતા હતા. સૂર્ય ભગવાનની આ કૃપાથી જ તેઓ એક મહાન યોદ્ધા બન્યા હતા.
અન્ય કેટલીક કથાઓમાં આ તહેવાર દ્રૌપદી સાથે પણ જોડાયેલો છે. માન્યતા છે કે જ્યારે પાંડવોએ જુગારમાં પોતાનું સંપૂર્ણ રાજ્ય હારી દીધું, ત્યારે દ્રૌપદીએ છઠ વ્રતનું પાલન કર્યું હતું. આ વ્રતના પુણ્યફળસ્વરૂપે જ પાંડવોને તેમનું રાજ્ય પાછું પ્રાપ્ત થયું હતું. આ કારણોસર જ છઠ વ્રતને સુખ-સમૃદ્ધિ આપનારું માનવામાં આવે છે.
આ ઉપરાંત, બીજી એક પ્રચલિત કથા અનુસાર, ભગવાન શ્રી રામે જ્યારે રાવણને હરાવ્યા અને રામરાજ્યની સ્થાપના કરી, ત્યારે માતા સીતા અને શ્રી રામજીએ કારતક માસની શુક્લ ષષ્ઠીનું વ્રત ધારણ કર્યું હતું અને સૂર્યદેવની પૂજા-અર્ચના કરી હતી. સપ્તમીના દિવસે સૂર્યોદય વેળાએ ફરી પૂજા કરીને તેમણે સૂર્ય દેવતાના આશીર્વાદ મેળવ્યા હતા.
